Mijn eerste reactie als iemand me vertelt ‘Clickertraining werkt niet bij mijn paard’ is ‘Waarom niet? Slaapt hij?’. Dat is natuurlijk een grapje. (Click here for the English version of this text.)
Er zijn eigenlijk maar twee manieren om paarden iets te leren. Bij de ene manier versterkt men het gedrag door iets vervelends (een ‘aversive‘) weg te nemen als het paard het juiste doet (deze methode heet negative reinforcement, -R) en bij de andere manier wordt iets prettigs (een ‘appetitive‘) aan het paard gegeven om het gedrag te versterken (dit heet positive reinforcement, +R).
Wat is de achterliggende betekenis van de bewering ‘Clickertraining werkt niet bij mijn paard’? Betekent het dat:
- De trainer het concept van +R niet (helemaal) snapt en het daarom ook niet goed toepast?
- Het paard niet op het brugsignaal, de clicker, reageert?
- Het paard niet geïnteresseerd is in de beloningen die de trainer biedt?
- Het paard niet op de trainer let en daarom ook niet op zijn aanwijzingen en/of clicker reageert?
- Clickertraining alleen maar soms werkt?
- Het paard soms zelfs slechter presteert als de trainer clickertraining gebruikt.
#1 Trainer snapt het concept niet
Er kan nogal wat ‘mis’ gaan als de trainer zich niet bewust is van zijn invloed op het paard, of als hij niet snapt wat hij aan het doen is en daardoor een ander resultaat verwacht dan hij krijgt. De basisbegrippen die een clickertrainer moet kennen zijn: positive reinforcement, negative reinforcement, brugsignaal, timing, shaping behaviour, veilig voedselbeloningen aanbieden, cues, reinforcer (= versterkers) en de leer theorie.
#2 Het paard reageert niet op de clicker
Kan het paard het brugsignaal (de click, tongklik of je speciale woord) horen? Kent jouw paard de betekenis van je brugsignaal? Gemiddeld duurt het 30 tot 50 herhalingen voordat een paard heeft geleerd dat het brugsignaal (click + beloning, click + beloning, click + beloning enz.) de aankondiging is van iets prettigs.
Klinkt je brugsignaal altijd hetzelfde? Een clicker maakt slechts één soort geluid en daardoor ‘reist’ het altijd over hetzelfde pad in de hersenen. Met andere woorden: het paard weet, dat als hij dat geluid hoort, altijd een beloning volgt.
Als men een speciaal woord gebruikt, kan het langer duren voordat dit als ‘brugsignaal’ in de paardenhersenen gegrift staat. De stem wordt beïnvloed door vele factoren: emoties, een verkoudheid, het volume, toonhoogte.
Doordat een gesproken brugsignaal altijd een klein beetje anders klinkt, duurt het langer voor een paard het voldoende generaliseert. Hij moet altijd eerst ‘beslissen’ of dit wel of niet het brugsignaal was. Het kan daardoor ook iets langer duren voor het paard goed reageert op het brugsignaal en het aangeduide gedrag gaat herhalen.
Als men verschillende soorten brugsignalen gebruikt, moet men zich ervan verzekeren dat ze allemaal apart zijn aangeleerd.
Het kan ook zijn dat het paard het brugsignaal nog niet associeert met de beloning die erop volgt, zie #3.
#3 Het paard is niet geïnteresseerd in beloningen
Het ‘geheim’ dat in de beloningen schuilt, is dat het het gewenste gedrag moet versterken. ‘De ontvanger bepaalt de beloning’ wordt vaak gezegd in clickertraining. Dat houdt in dat als het paard het gewenste gedrag niet opnieuw wil uitvoeren nadat hij ervoor beloont was, de beloning dus niet belonend werkte.
Het is aan de trainer om te ontdekken wat het paard wil en wat zijn behoeften zijn. Een beloning kan ook veranderen in waarde. Een plukje lekker ruikend hooi kan in de winter een lekkere beloning zijn, maar niet in de lente als hij in een weiland vol sappig voorjaarsgras loopt. Het is de verantwoordelijkheid van de trainer om uit te vinden wat werkt voor dat paard op dat moment.
#4 Het paard let niet op de trainer
Waarom niet? Is er iets urgenter dan de aanwijzingen van de trainer? Kan de afleiding worden weggehaald of kan het paard beter elders getraind worden die dag? Denkt het paard dat hij in gevaar is? Het doet er niet toe of de persoon het gevaar niet ziet of denkt dat het paard zich ‘aanstelt’. Voor het paard is het echt!
Is het paard in de leermodus? Is hij ontspannen genoeg en voldoende geïnteresseerd om iets nieuws te leren?
Reageert het paard goed op het brugsignaal, zie #2? Zijn de cues duidelijk en begrijpt het paard ze? Houdt de trainer het paard betrokken of is hij zelf afgeleid? Is het paard gefrustreerd of heeft hij zich mentaal afgesloten om een of andere reden? Werken de beloningen gedragsversterkend? Wordt het juiste gedrag gemarkeerd door het brugsignaal? Het draait allemaal om timing: ‘You get what you reinforce’.
#5 Clickertraining lijkt slechts in sommige gevallen te werken
Het kan zijn dat het paard niet in de beloning geïnteresseerd is die dag, zie bij #3. Hij kan afgeleid zijn, zie bij #4. Het kan zijn dat de cue nog niet voldoende is bevestigd in een andere trainingsomgeving. Paarden leren in een bepaalde context en als daarin iets veranderd moet het paard opnieuw leren de cue van de trainer daaruit destilleren.
Het paard reageert niet zo goed omdat de trainer zijn criteria te snel omhoog gooit. Als de trainingsstappen te groot zijn of er teveel criteria tegelijk veranderen, snapt het paard het niet meer. Dit wordt ook wel ‘lumping’ genoemd in het Engels. Voorkom ‘lumping’ door een goed shaping plan te maken. Het beloningsschema is te voorspelbaar, zie bij #6.
#6 Het paard presteert slechter door clickertraining
De beloningen hebben hun waarde verloren waardoor het paard geen interesse meer heeft. Het kan ook zijn dat het beloningsschema te voorspelbaar is geworden waardoor het gedrag juist ‘uitdooft’ (niet meer vertoond wordt). Met andere woorden: de click motiveert het paard niet meer.
Uiteraard is dit slechts het topje van de ijsberg van mogelijke oorzaken waarom ‘clickertraining / positive reinforcement niet werkt’ voor jou(w paard).
Welke oorzaken kun jij nog noemen?
Bezoek mijn website voor persoonlijk advies of hulp bij clickertraining
Volg mijn blog ook op Bloglovin
Like this:
Like Loading...
HippoLogic -> Clickertraining.ca 
You must be logged in to post a comment.